Φωτογήρανση: Τι είναι και πώς θα την αποτρέψουμε
Η φωτογήρανση είναι η πρόωρη γήρανση του δέρματος που προκαλείται από τη συνεχή έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία είτε με φυσικό είτε με τεχνητό τρόπο όπως είναι το σολάριουμ. Οι μηχανισμοί της φωτογήρανσης φαίνονται να είναι ίδιοι με εκείνους της φυσιολογικής χρονολογικής γήρανσης αλλά ο ρυθμός της πρώτης είναι πολύ μεγαλύτερος. Το ηλιακό φως επιδρά στο DNA των κυττάρων του δέρματος και φθείρει τη δομή τους. Μέσω αυτού του σύνθετου γενετικού μηχανισμού, η ηλιακή ακτινοβολία καταστέλλει τη παραγωγή κολλαγόνου, αφού αδρανοποιεί τα γονίδια που το παράγουν. Ταυτόχρονα, παράγονται περισσότερα ένζυμα που καταστρέφουν το κολλαγόνο.
Τα σημάδια της φωτογήρανσης εμφανίζονται κυρίως στο πρόσωπο, στο λαιμό και στα χέρια που είναι περιοχές με υψηλή έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία. Επίσης, η περιοχή γύρω από το στόμα και τα μάτια είναι πολύ πιθανό να εμφανίσουν ρυτίδες οι οποίες χρόνο με το χρόνο αυξάνονται και δημιουργούνται έντονες πτυχές.
Υπεριώδης Ακτινοβολία
Η υπεριώδης ακτινοβολία είναι μέρος του ηλεκτρομαγνητικού φάσματος που εκπέμπεται από τον ήλιο και διαιρείται σε σε τρεις τύπους UVA, UVB και UVC. Στη γη φτάνουν μόνο οι UVA και UVB ακτίνες.
Η UVB είναι μια ακτινοβολία υψηλής ενέργειας που απορροφάται από το DNA και τις πρωτεΐνες της επιδερμίδας και έτσι είναι λιγότερο διεισδυτική παραμένοντας στην εξωτερική στρώση του δέρματος. Είναι υπεύθυνη για το μαύρισμα και για τα ηλιακά εγκαύματα. Δεν προκαλεί κάποια βλάβη στα αγγεία αλλά βλάπτει το DNA των κυττάρων της εξωτερικής στιβάδας το οποίο μπορεί να οδηγήσει σε πρώιμα σημάδια φωτογήρανσης και σε χρόνια ζημιά του δέρματος όπως είναι το μελάνωμα και γενικότερα ο καρκίνος τους δέρματος. Τέλος οι ακτίνες UVB εμποδίζονται από το γυαλί και τα σύννεφα.
Η ακτινοβολία UVA δεν προκαλεί ηλιακό έγκαυμα αλλά προκαλεί βλάβες όχι μόνο στα επιδερμικά κύτταρα αλλά και στο κολλαγόνο και στην ελαστίνη που συνθέτουν τη δομή του χορίου και διατηρούν την ελαστικότητα του δέρματος. Οι ακτίνες UVA καταστρέφουν τον συνδετικό ιστό κάτω από την επιδερμίδα προκαλώντας απώλεια του τόνου του δέρματος, πρόωρη γήρανση και ρυτίδες. Έρευνες αποκαλύπτουν ότι η υπερβολική έκθεση σε ακτινοβολία UVA συντελεί στην πρόκληση καρκίνου του δέρματος και είναι εν μέρει υπεύθυνη για την αύξηση της εμφάνισης του. Τέλος, διεισδύει επίσης από τα τζάμια και τα σύννεφα και είναι 10-100 φορές πιο άφθονη στο ηλιακό φως από τη UVB, ανάλογα με την εποχή και την ώρα της ημέρας.
Τα σημάδια της φωτογήρανσης
- Τραχύτητα: Το δέρμα γίνεται ξηρό και τραχύ λόγω της καταστροφής του υδρολιπιδικού φραγμού και της πάχυνσης της κεράτινης στιβάδας της επιδερμίδας.
- Ρυτίδες: Οι ρυτίδες κάνουν την εμφάνιση τους λόγω της απώλειας ελαστίνης και κολλαγόνου στο χόριο. Επιπλέον αυξάνονται λόγω της αφυδάτωσης της επιδερμίδας.
- Χαλάρωση: Το δέρμα δεν έχει την ελαστικότητα που πρέπει για να αντιμετωπίσει τις συνέπειες της βαρύτητας και έτσι χαλαρώνει.
- Ωχρό Δέρμα: Τα αιμοφόρα αγγεία του δέρματος καταστρέφονται και μειώνονται με αποτέλεσμα το δέρμα να εμφανίζει μια ελαφριά κίτρινη απόχρωση.
- Δυσχρωμίες: Εμφανίζονται ως εντονότερος χρωματισμός του δέρματος σε κάποιες περιοχές και ως καταστροφή των χρωστικών κυττάρων σε περιοχές που το δέρμα είναι πιο ανοιχτό. Αυτό μπορεί να συμβεί και σε άτομα με σκούρο δέρμα.
- Ηλιακοί Φαγέσωρες: Σε περιπτώσεις χρόνιας ηλιακής καταστροφής, τα μεγάλα μαύρα στίγματα εμφανίζονται στις πιο λιπαρές περιοχές του προσώπου, όπως η μύτη και το μέτωπο, και η αιτία είναι ο μεγάλος αριθμός κερατινοκυττάρων που αναμιγνύονται με το σμήγμα και φράζουν τους πόρους.
- Ηλιακή Υπερκεράτωση: Τα ηλιακά σημάδια προκαλούνται από την καταστροφή του DNA των κυττάρων του δέρματος που έχουν εκτεθεί έντονα στον ήλιο και αναπτύσσονται ώς υπερκεράτωση ή καρκίνο του δέρματος.
- Ελάστωση: Γνωστή ώς ‘δέρμα χήνας’ παρατηρείται στο λαιμό και στην περιοχή του θώρακα.
Τι πρέπει να κάνω για να αποτρέψω τη Φωτογήρανση;
- Αποφύγετε την έκθεση στον ήλιο όσο το δυνατόν περισσότερο, ειδικά κατά τις ώρες 12 με 5 όπου οι ακτινοβολίες του ήλιου είναι ισχυρότερες.
- Φορέστε ανοιχτόχρωμα ρούχα που να καλύπτουν το μεγαλύτερο μέρος του σώματος, καπέλο και γυαλιά. Η έκθεση στον ήλιο μπορεί να οδηγήσει σε δύσκολες καταστάσεις όπως είναι η ηλίαση.
- Βάζετε καθημερινά αντηλιακό όλες τις ημέρες του χρόνου ανεξάρτητα από την έκθεση σας στον ήλιο. Η χρήση αντηλιακού είναι ένας από τους καλύτερους τρόπους πρόληψης εμφάνισης των ρυτίδων.
- Να ανανεώνετε συχνά το αντηλιακό σας ειδικά μετά από κολύμπι ή σωματική άσκηση.
- Αποφύγετε τους τεχνικούς τρόπους μαυρίσματος.
- Ενυδατώστε το πρόσωπο και το σώμα σας μετά από την έκθεση στον ήλιο.
- Επίσης, καλό θα ήταν να γνωρίζετε ότι ορισμένες τροφές βελτιώνουν την αντοχή μας στον ήλιο. Ορισμένα φυσικά μόρια, όπως τα καροτενοειδή, η βιταμίνη C που υπάρχει στα φρούτα και τα λαχανικά, και η βιταμίνη Ε συμβάλλουν στη φωτοπροστασία και προλαμβάνουν την εμφάνιση των ρυτίδων.Σε καμία περίπτωση όμως δεν αντικαθιστούν τα αντηλιακά προϊόντα, που είναι απαραίτητα κατά την έκθεση στον ήλιο.
